प्राचिन सहकारी को सुरुवात पुर्वीय दर्शन र पौराणिकग्रथं वाट भएको हो । आधुनिक सहकारीको सुरुवात वेलायतवाट इसवि सं १८४४ अक्टोवर २४ बाट भएको पाईन्छ । विषयगत रुपमा हेर्दा सन १८४९ मा जर्मन बाट बचत तथा ऋण सहकारीका अग्रज एफ. डब्लु. राईफलसन बाट भएको हो भने नेपालको सहकारी ईतिहास हेर्ने हो भने विधिवत रुपमा वि.स.२०१० साल देखि शुरुवात भएको र वि.स. २०१३ सालमा चितवनको शारदा नगर (राप्ति पुल ) स्थित वखान ऋण सहकारी संस्था लि. स्थापना र सुरुवात भएको पाईन्छ । २०४६ सालको आन्दोलनपछि सहकारीको विकाश क्रम वढ्दै गएको हो । वि.स.२०४८ सालमा सहकारी एैन र २०४९ सालमा सहकारी नियमावली आएपछि क्रमस सहकारी क्षेत्र ले विशेष रुपमा फड्को मारेको हो । यो क्रम वि.स.२०६० देखि २०६५ सम्ममा सख्ंयात्मक रुपमा अतिनै वृद्दि भएपनि यस्को परिणात्मक रुप अर्थात गुणात्मक रुपमा स्तरिय सहकारी कमै मात्रामा स्थापना भएको पाईन्छ । यसै सिल सिल वि.स.२०६८।०७।०३ गत ेसहकारी एैन र नियमावलिको अधिनमा रहि सहकारीको मूल्य मान्यता र सिद्दान्तको आधारमा २५ जना टोलवासी एवम सामाजिक ब्यक्तित्व हरुको छलफल,प्रयास र सकृयता सहभागीतामा (समाजमा छरिएर रहेको सानो सानो पूजिं सकंलन र फुजुल खर्चको कटौती गर्दै बचत गर्ने वानीको विकास गरौ एक घर एक सदस्य बनौ ) भन्ने मुल नारा सहित मासिक रु.५०० मात्र नियमित बचत गर्ने गरी यस क्षेत्रमा तपोभूमि बचत तथा ऋण सहकारी संस्था लि. को स्थापना गरिएको हो ।समाजमा आजको दिनमा मासिक रु.५००। ब्चत सकंलन गरी के गर्न सकिन्छ । र कसरी सहकारी ले विकास गरि आएको सदस्यको जिवन स्तरमा आर्थिक रुपान्तरण गर्दै सम्बूद्दि प्राप्त गर्दछ भन्ने विषय पनि नउठेका होईनन् ।